Wellicht herken je het wel in je eigen participatieprocessen: Een ontwikkelaar heeft al een ontwerp klaarliggen voor een locatie en wil het liefst morgen al gaan bouwen. De gemeente wil echter dat de omgeving eerst betrokken wordt en heeft nog enkele uitgangspunten waarover zij in gesprek willen. De omgeving zelf weet nog van niets, maar wil graag meedenken. De verwachtingen liggen niet op één lijn. Vroeg of laat zorgt dit voor problemen. Een proces beginnen met gelijke verwachtingen is daarom van groot belang.
Participatiemeter
Om je hierbij te helpen hebben wij een gratis tool gemaakt die jou en je team helpt het gesprek aan te gaan. Een instrument waarmee je in een mum van tijd je verwachtingen uitspreekt. De participatiemeter (klik hier) stelt je drie simpele vragen: Waar staan jullie in het proces? Welke vorm van participatie is gewenst? En wat zijn de onderwerpen waarover geparticipeerd moet worden?
Binnen vijf minuten heb je deze vragen doorlopen. Jouw antwoorden worden weergegeven als een stip op de grafiek. Net zoals die van je teamleden die je gemakkelijk uitnodigt om de participatiemeter in te vullen.
Wat vertelt de grafiek?
Op de horizontale as staat de tijd. In deze as is af te lezen waar in het proces jullie zijn. Partijen hebben vaak (onbewust) verschillende ideeën over de fase waarin een project zich bevindt. Denkt iedereen in jouw team wel hetzelfde over de fase waarin jullie je bevinden?
Op de verticale as is te zien hoeveel inspraak jullie betrokkenen willen geven in het proces. Deze as is geïnspireerd op de participatieladder en loopt van geen tot weinig invloed (bovenaan) naar veel invloed (onderaan). Hoe denkt iedereen over de manier waarop partijen betrokken worden? Hoeveel invloed krijgen belanghebbenden?
Dan is er nog de gele curve. Deze geeft aan wanneer een participatievorm passend is bij de planfase. Wanneer punten ver buiten het gele vlak liggen is het verstandig om te kijken of de participatievorm haalbaar is binnen de planfase. Je wilt voorkomen dat er valse beloften worden gedaan aan betrokkenen. Denk hier vooraf goed over na en pas waar nodig het participatieniveau aan of ga een stap terug in de planfasen.
Ingevuld, en nu verder!
Als de stippen op de grafiek ver uit elkaar liggen, komen de verwachtingen binnen jullie groep dus niet overeen. Wij zien vaak dat mensen eerst schrikken als blijkt dat iedereen anders denkt over het proces. Toch is dit ook waardevol en biedt een verschil in inzicht juist kansen. Het bespreekbaar maken van de verschillende perspectieven zorgt ervoor dat je de opgave vanuit elke hoek bekijkt en beter begrip voor elkaars standpunten krijgt.
De volgende stap? Stem de verwachtingen op elkaar af en hak samen knopen door, zodat alle neuzen dezelfde kant op komen te staan. Hiermee leggen jullie een stevige fundering voor de rest van het project. Zorgvuldig nadenken over participatie zorgt ervoor dat de kwaliteit van jullie proces omhoogschiet. Een goed begin is het halve werk toch?
