Procederen of participeren? 

Lekker dan… Jij staat te trappelen om je project af te ronden, komt de buurt ineens in opstand. Ze voelen zich overvallen, zijn te laat betrokken bij jullie plannen en vinden het ontwerp niks. Je hebt het gevoel dat je project uit balans raakt en langzaam richting de afgrond glijdt. Op dat moment kom je voor een keuze te staan: wacht je tot je bij de rechtbank staat? Of ga je proberen om er samen met de buurt uit te komen? Oftewel, ga je procederen of participeren?  

Procederen

Als je besluit om niks met de buurt te ondernemen, is de kans groot dat er geprocedeerd gaat worden tegen je plan. Je komt dan in de rechtbank of de Raad van State tegenover elkaar te staan. De uitspraak van de rechtbank bepaalt of je plan door kan gaan of niet. Dit soort procedures kunnen momenteel tot meer dan twee jaar tijd kosten voordat er daadwerkelijk een zitting plaatsvindt. Daarna zul je gemiddeld acht weken moeten wachten op een uitspraak en je plan, voor zover dat mogelijk is, moeten aanpassen op basis van deze uitspraak. Procederen neemt dus een hoop kostbare tijd in beslag, tijd die je ook anders kan besteden. 

Escalatieladder van Glasl

Maar hoe bepaal je nu of je gaat procederen of participeren? Hiervoor kun je de escalatieladder van Friedrich Glasl gebruiken. De escalatieladder weerspiegelt de ontwikkeling van een conflictsituatie. De verschillende stappen op de ladder geven weer hoe mensen zich gedragen binnen een conflict. Als je met je project dus in een conflict belandt, kun je aan de hand van het gedrag van betrokkenen met de escalatieladder bepalen in welke fase je project zich bevindt. De ladder bestaat uit drie fasen waarin een conflict zich kan bevinden:

  • Fase 1 – Win-win situatie

Tijdens fase 1 speelt rationeel denken nog een grote rol. In deze fase bevinden zich conflicten die gezamenlijk opgelost kunnen worden. Partijen proberen hierbij elkaar van hun gelijk te overtuigen. Maar door het vasthouden aan eigen gelijk komt het gemeenschappelijke belang steeds meer op de achtergrond.

  • Fase 2 – winnen of verliezen

Tijdens fase 2 wint de emotie het van het rationele denken. In deze fase wordt een conflict gezien als strijd die gewonnen moet worden. Partijen kiezen kant en komen recht tegenover elkaar te staan. Standpunten verharden en empathie en begrip is ver te zoeken. Mensen zijn uit op gezichtsverlies van de ander en alleen nog geïnteresseerd in hun eigen belang. Ze zijn niet meer bereid ook rekening te houden met het belang van de ander.

  • Fase 3 – Alles of niets

In fase 3 worden conflicten beschouwd als oorlog. In deze fase raken partijen verwikkeld in een bittere strijd waarin ratio, emoties en logica dwars door elkaar heenlopen. Vaak zijn er al advocaten ingeschakeld omdat partijen niet meer bereid zijn om met elkaar aan één tafel in gesprek te gaan. De ander moet verliezen, zelfs als hiermee het eigen belang wordt geschaad. Uiteindelijk kan dit leiden tot ‘samen de afgrond in’.  Bevindt je project zich in fase 1 of 2, dan is participeren nog een hele goede optie. Er bestaat nog een grote kans dat je samen of met behulp van een mediator of procesbegeleider je project in balans kunt brengen. Bevindt je project zich echter in fase 3, dan wordt deze kans een stuk kleiner. Het project is dan al dusdanig geëscaleerd dat je er waarschijnlijk samen niet meer uitkomt. De kans dat je er met participatie nog uitkomt is een stuk kleiner, maar niet onmogelijk…

Figuur 1: Escalatieladder van Friedrich Glasl (Bron: Stichting mediation in milieu en ruimtelijke ordening (SMRO), Doorbreken van Impasses) 

Twijfel jij of participatie nog uitkomst kan bieden in jouw project? Wij denken graag met je mee! 

Neem contact op met Parolo via praatje@parolo.nl of bel naar 06-16448119.